Friday 30 May 2014

CELL PHONE LEH THALAITE ..

 BY VANNEIHTUANGA 
 Cell phone chungchang ziak  turin min sawm teh tlat a. Cell phone emaw tia lennate tv remote ak chhuak ta nawk nawk chi angte tan chuan, thu thuk pui pui ziah tur a awm lem lo. Thu nawi te te i sawi dawn teh ang.
    Ram \henkhatah Mobile phone tia a lar laiin ram thenkhatah cell phone tih a ni a, thil inang sawina a ni. Cell phone hi Kum 2000 velah khawvel a dap chhuak anga ngaih a ni a. Mizoramah kum 2004 vel a\angin kan hmang ve \an a. International Telecommunication Union-in an chhut dan chuan, tunah hian khawvel mihring tluklehdingawn 4.6 in an nei tawh a ni. Thil naran leh satliah tak a ni. Chuvangin, intitheiha chhuan viau chi pawh a ni tawh lem lo.
    Nasa takin nunphung a thlak a, eng ang fakauva nasain nge kan nunphung a thlak zel dawn tih hi ngaihtuah phak loh khawpin a nasa a ni. Cellphone mawl ber chhungah pawh hian, telephone, telephone directory, sms (thirhrui!), calendar, sana leh calculator chu a awm hrim hrim. A changkangah chuan, tape recorder, player, radio, camera, video, diary, internet, dictionary, printer, thlalak album, data khawl leh dahsawnna, navigator (GPS), video games, encyclopaedia, \awng lettu, Bible, bank pawisa laksawn leh thil leina, alarm clock.. kan sawi seng lo. Amaha thil awmte ai mahin boruak a\anga rawn thununa rawn chawmtu ‘service’ a chak leh \hat ang zelin a hlutna a zual a ni. Computer nena zawm phei chuan a hlu lehzual. Hei, ka tichhin a, tuna ka thuziah tihausatu atan hian lehkhabu keu miah lovin, ka cell-phone chhunga ‘thil’ awmte leh inthlunzawmna hmanrua hmangin he thu hi ka ziak mek a ni. Airport pan mek laiin, taxi chhung a\angin cell phone hmangin internet kan zawm theih phawt chuan, kan thlawhna tur ticket a lak theih tawh. Vai rama kal hian, kan kal duhna hmuna mite phone-a kan biak pawh theih phawt chuan, auto/taxi driver te leh kan pan turte kha inbiaktir ila, keini ang bo hmang tan pawh bo hleih theih pawh a ni tawh lo! Khawpui lianah chuan, khawpui chhung khawi hmunah pawh awm ila, kan cell-phone hian, kan awmna hmun min hrilh thei a ni titih ta mai.
    Cell phone-in thil a rawn thlak langsar tak chu sana hi a ni. Cell-phone-ah hian a awm tho va, a hrana bun hi kan mamawh tawh lem lo. Mahse, kan tih\han laklawh tawh avangin kan bun mai mai zawk a ni. Chutiang chuan thil dang pawh a la rawn thlak zel ang.
    Mi \henkhatin hetiang hmasawnna thil hi an dova, an ngaihven duh lova, an fate hnenah pawh, “Ho mai mai, in neih ve a \ul lo!” an pawngpaw tih vak vak \hin. Cell-phone hi nawmsip a nihna aiin a \angkaina a tam zawk. Chuvangin, neih leh hman thiam hi sual a ni lo. Thiam loh hi reiloteah A AW B thiam loh ang mai a la ni dawn. Chuvangin a hman dan tal hi chu thiam tum tur a ni.
    Chutih rual chuan, heng hi hriat reng tur a ni:
    I ATCHILH BIK RIAU EM?: Electronic hmanruate hi a lo chhuah tirh hian maktihna leh hriat chian chakna avangin neih kan intihhmuh \hin. Nikhua a lo rei a, a mamawhna tak takah chiah lo chuan kan khawih rei peih chuang lem lo. Chutiang hun a lo thlena mi aia buai bik nih hi a \ul lem lo.
    A TONA MILIN I CHHAWR EM? A hmel mawi, a chhuak thar, thil hrang hrang ti thei hi kan awt zel a. Mahse, a man tova kan lei phahna tamtak hi chu kan chhawr lem lo. Computer kan lei hian, a taka kan mamawh aia chak daih kan lei fo. A man titotu tak chu thawhchhuah nei lo game khelh nan kan hmang duh khawp mai. Cell-phone pawh hi chutiang chiah chu a ni.
    I MAMAWH MODEL DIK TAK I LEI EM? Engati nge cell phone hi chi hrang tamtak a awm le? A siamtute hian kan mamawh tawk ang zela kan lei theih turin model hrang hrangin an siam a ni. Kan sum lakluh intam hleihzia te, kan mamawhna indanglam hleih nasatzia te an hria a, kan mamawh dik tak kan thlan chhuah theih nan chi hrang hrang an siam tihna a nih chu. Mahni mamawhna sawi tur bik awm si lova, “|henawmte ta ang ka lei ve hrim hrim dawn!” tih ringawtte hi thil zahthlak tak a ni.
    I EIZAWNNA MAMAWH I LEI EM? Kan eizawnnain mamawhna a ken tel milin an siam a ni. Khawvel hmun hrang hranga kal kual a, sms mai duhtawk lova e-mail te nena kalna apianga thu dawn leh thawn mamawhte tan chuan Blackberry te hi to mah se, a \ha ngawt mai. Chutiang mamawhna nei si lova lo hum ve ngawt hi a to thlawn a, a rit thlawn bawk. Puan zeh hrang hranga ei zawng te, thiamhnang deh lama ei zawng te, thir kawngkhar design hrang hrang siam te, mistiri furniture siamte tan chuan, cell-phone-a camera \ha tak awm hi a tha ngawt mai. TV leh chanchinbu lama ei zawngte tan chuan thlalak thawn theite hi a \angkai khawp mai. To mah se a man tho. Ram riak \hin tan chuan, thlalak thawn thei ai chuan sihdet nena inkawp hi a \angkai zawk. Lui kala ei zawngte tan chuan
    3G MAMAWHNA DIK TAK: Tunlaiin, inbiak ruala biakte nena hmel inhmuhtawn theihna a lo chhuak thar leh ta. Hetiang generation pawh hi mi ramah chuan a awmna a rei tawh. Hmel inen ngawr ngawr hi an tum a ni lo. Company hotupa chuan, ram hla takah a aiawh a tir a, a aiawh chuan a va kalnaah chuan thawmhnaw design thar te, thil siam model thar te a va hmu a, amah maia thutlukna siam lovin a cell-phone a\angin amah tirtu a pu chu a entir a. A pu chuan rang takin thutlukna a rawn siamsak mai thin a ni. Chu aia \uan rang chu an lo mamawh leh ta. Entirnan, London-a Nokia company chuan Commonwealth Sport-a infiammite bun turin China rama pheikhawk siamte hnenah bun 5,000 siamtir a duh a, kar khat chhunga siam zo turin ‘contract’ hna an pe ta a. Chawl miah lovin darkar 24 an inthawhchhawk zat zat pawhin an zo hman lovang tih hlauhawm tak a ni. Hetiang hi Mizorama ‘contract’ kan tih ang hi a ni lo. A huntiama an zawh hman loh chuan an la duh ngai lo. A chhan chu a huna phurtu tur lawng te an lo ruahman lawk vek tawh a, chuvangin, dateline pelh an hlau takzet \hin. Sample en tur leh hmaichhana inrawn kual tura thlawhnaa zin kualna hun a awm lo. Chutianga inrawn zung zungna atan chuan e-mail te, cell-phone mms leh video conferencing te hi an hmang a ni. Chutiang hmangtute tan chuan a \angkai takzet a ni. Chutiang khawpa miten an hman \angkai lai chuan, mamawh miah lovin kan lo neih ve chuan, “Khawimaw, i kawr han hlim teh, ka lo en!” tih kual vel mai mai nan kan hmang lehpek dawn a ni.
    HMAN MAN I PE THEI DAWN EM? Petrol leina nei si lova Bike lei te, Fridge leia dah tur leina neih si loh te hi thil zahthlak tak a ni. Meizial leina neia meitalh leina neih loh ang deuh a ni. Chutiang bawkin, tunlaiin cell phone changkang deuh deuh keng chhuak a, a biakna man nei leh si lo an awm fo. Chuvangin, hmanraw \ha leh \angkai pawh ni se, mualpho phah khawpa lawm chu a \ul lo. A awlsamna tem laklawh tawh site hian ruihhlo leh anmahni taksa thlengin an zawrh phah mek a ni.
    HUN LEH HMUN I HRIA EM?: Lek chhuah hun leh ah bo \ul hun a awm. A ri lova mi dang tibuai lova dah a \ul hun te a awm. Committee naah te tihrik loh tur. Thuthmuna chhang mai lovin fianrial pan a \ha. Mi titi tibuai khawpa ring deuh deuha biak te a \hing. Midang mamawhna neia hmaichhana i biak laia i cell phone a lo rik hian, a pantu leh mamawh nei zawk hian cell phone chhan loh a \ha. Minister hnenah thil dil la, i biak laklawh laiin i phone lo ri se, chhang hrih ta la, Minister chuan engtin nge a ngaih ang? Mawl a ti ngawt ang che. I luh dawnin off hmak la, mi fing i ni mai. A lo ri palh a nih pawhin, hmeh hlum hriha a hnua biak mai tur. Fianrial, hun urhsun leh chhehvela mi dang nunphung tibuai lo thei ang bera hman a \ha.

0 comments:

Post a Comment

BILAIPUR ATANGIN ASSAM MI THAHNEM TAK LO LA LUT FO, SIPAI TEN HMALAK LOH CHUAN MIPUI IN HMALAK TUM

Dt.25.9.2021 khan tunhnaia kan tarlan fo, Bilaipur atangin hnamdang, sumdawng leh thingzai te mi thahnem tak, Aitlang bul, ramri chhehvêl ah...

Share

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites